Η χρήση του face book στις μεγάλες ηλικίες

Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται εντυπωσιακά τα ποσοστά των χρηστών της σελίδας κοινωνικής δικτύωσης Facebook, που ανήκουν στη μέση και την τρίτη ηλικία. Ειδικά στις χώρες της Ευρώπης και της βορείου Αμερικής τα ποσοστά αυτά διπλασιάζονται χρόνο με το χρόνο. Πιθανόν παρόμοια,

αλλά με πιο αργούς ρυθμούς αύξησης, δεδομένα υπάρχουν και στη χώρα μας.

Για έναν σημερινό μεσήλικα και ηλικιωμένο, ο οποίος δεν αντιμετωπίζει σοβαρά κινητικά, αισθητηριακά ή γνωστικά προβλήματα, η επαφή με την τεχνολογία, το διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα είναι πολλές φορές αναπόφευκτη, αν όχι χρήσιμη ή αναγκαία. Το Facebook υπάρχει στη ζωή των πολιτών με πολλούς τρόπους και η πρόσβαση σε αυτό έχει γίνει απλή κι εύκολη. Δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις χρήσης τεχνολογίας. Έτσι, και οι ψηφιακά αναλφάβητοι ηλικιωμένοι δύνανται να χρησιμοποιήσουν τις περισσότερες από τις απλές λειτουργίες του. Οι αρνητικές επιπτώσεις της άμετρης χρήσης του Facebook (και εν γένει του διαδικτύου) έχουν μελετηθεί εκτενώς για τις νέες ηλικίες. Ωστόσο, η έρευνα έχει στρέψει την προσοχή της στα οφέλη, που μπορούν να έχουν από τη χρήση του μεγαλύτερες ηλικίες.

Από τα συνηθέστερα ευρήματα είναι η μείωση του αισθήματος της μοναξιάς και της απομόνωσης, που συχνά αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. Το Facebook τους παρέχει τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τον κόσμο γύρω τους, να ανακτήσουν παλιές σχέσεις ή να διατηρήσουν όσες τους έχουν απομείνει. Ο εύκολος και διασκεδαστικός τρόπος επικοινωνίας που προσφέρει το συγκεκριμένο μέσο (γραπτά μηνύματα, «αντιδράσεις», φωτογραφίες, βιντεοκλήσεις, σχολιασμοί, αναρτήσεις τραγουδιών, κ.ά.) συνεισφέρει στο να αισθάνονται λιγότερο κοινωνικά αποκομμένοι, περισσότερο συνδεδεμένοι και ενεργοί, μέλη ενός μεγάλου (ψηφιακού) συνόλου.

Τα οφέλη αυτά είναι ισχυρότερα για τους ανθρώπους, που λόγω κινητικών ή άλλων δυσχερειών δε βγαίνουν από το σπίτι τους ή δεν έχουν επισκέψεις. Η εκ του σύνεγγυς επικοινωνία είναι σε κάθε περίπτωση προτιμητέα, όμως το Facebook μπορεί να φέρει «κοντά» ανθρώπους που τους χωρίζουν χιλιόμετρα. Έτσι, η μειωμένη αίσθηση απομόνωσης βοηθάει στη διαχείριση των αρνητικών συναισθημάτων και κατ’ επέκταση της κατάθλιψης.

Μία πτυχή της διασύνδεσης ατόμων μέσης και τρίτης ηλικίας μέσω Facebook είναι η συμμετοχή τους σε «ομάδες» με κοινά ενδιαφέροντα. Σε αυτά δεν ανήκουν μόνο η ψυχαγωγία, ο αθλητισμός, η ενημέρωση και οι ιδέες για την καθημερινή ζωή. Σημαντικό μερίδιο του χρόνου, που περνούν οι χρήστες στις ομάδες, το αφιερώνουν στην υγεία. Ασθενείς ή συγγενείς ασθενών διαφόρων παθήσεων συγκεντρώνονται διαδικτυακά, ανταλλάσσουν εμπειρίες και πληροφορίες, μοιράζονται την αγωνία και τον πόνο τους και παίρνουν ενθάρρυνση από τις δυνάμεις άλλων ασθενών. Οι ομάδες του Facebook, που αφορούν στην υγεία, είναι ένας ικανοποιητικός τρόπος για να βρει κάποιος παρηγοριά και ενημέρωση. Όμως δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ορθή, υπεύθυνη και εξατομικευμένη καθοδήγηση του προσωπικού θεράποντα ιατρού.

Επιπρόσθετα, αναφορικά με την υγεία, οφέλη μπορούν να έχουν οι χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας και από εφαρμογές, παιχνίδια ή άρθρα που εξασκούν τις γνωστικές τους λειτουργίες. Η ψηφιακή τεχνολογία προσφέρει μια ποικιλία λύσεων για ασκήσεις ή ασχολίες που συνεισφέρουν στην ενδυνάμωση της μνήμης, της προσοχής, της γλώσσας, της επίλυσης προβλημάτων. Το Facebook αξιοποιεί αυτήν την τεχνολογία με ευχάριστο και πρακτικό τρόπο.

Ωστόσο, πέρα από τα οφέλη που ενδέχεται να αποκομίσει ένας χρήστης μεγαλύτερης ηλικίας από το συγκεκριμένο κοινωνικό δίκτυο, υπάρχουν συγκεκριμένοι κίνδυνοι ο οποίοι αφορούν κυρίως στην κακή χρήση, την εξαπάτηση και τα προσωπικά δεδομένα.

Οι άνθρωποι, που γεννήθηκαν πριν από τη δεκαετία του ‘80, έχουν πολύ λιγότερες γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρία στη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από ό,τι οι νεότεροι. Αυτό οδηγεί σε «χάσμα γενεών» και σε έντονες διαφορές μεταξύ των ψηφιακά ενημερωμένων και των ψηφιακά αναλφάβητων. Οι χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας υπολείπονται συνήθως βασικών γνώσεων (π.χ. πώς να προστατέψουν τον εαυτό τους διαδικτυακά και πώς να αποφύγουν απάτες), τις οποίες χρειάζεται να αποκτήσουν. Οι συμβουλές από πιο έμπειρους (και ίσως νεότερους) χρήστες και η ενημέρωση από σχετικούς φορείς, όπως είναι η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος θα βοηθήσουν τους ηλικιωμένους να αποφύγουν τους κινδύνους εξαπάτησης και σφαλμάτων. Πιθανόν, η παρακολούθηση και η εποπτεία από ενημερωμένους χρήστες κατά τη διάρκεια της χρήσης του Facebook από «ψηφιακά αναλφάβητους» να είναι αναγκαία, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια εκμάθησης.

Τέλος, ένα σύγχρονο θέμα στη χρήση του Facebook είναι η διαχείριση των προσωπικών δεδομένων. Οι μεγαλύτερες ηλικίες φαίνεται να είναι περισσότερο ανήσυχες στο να προστατέψουν το απόρρητο των προσωπικών τους πληροφοριών (π.χ. φωτογραφίες), αλλά δε γνωρίζουν πώς να το κάνουν και καταφεύγουν σε λανθασμένες πρακτικές. Και πάλι, είναι αναγκαία η ορθή καθοδήγηση και επίδειξη των «ρυθμίσεων απορρήτου» από πιο έμπειρους.

Το Facebook αποτελεί παγκοσμίως το πιο δημοφιλές μέσο ψηφιακής κοινωνικής δικτύωσης. Παρέχει πολλές δυνατότητες κοινωνικοποίησης, πληροφόρησης, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης, όπως ενέχει και αρκετούς κινδύνους. Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και οι ηλικιωμένοι που επιθυμούν να γίνουν μέλη αυτού του τεράστιου δικτύου ανθρώπων δε θα πρέπει να αποκλείονται ή να εμποδίζονται. Με υπομονή και προσοχή μπορούν να αποκτήσουν ψηφιακές δεξιότητες που θα τους κάνουν λίγο πιο ενεργά μέλη του σύγχρονου τεχνολογικού πολιτισμού.

Πέτρος Κεχαγιάς

MScΝευροψυχολόγος / Συστημικός & Solution-Focused Ψυχοθεραπεύτης

Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Α.Π.Θ.

www.mentalware.gr

πηγή:https://www.gernaoallios.gr/