Ενσυναίσθηση και συμπόνοια τον καιρό του covid 19 - Eliana on podcast 1

Ολα όσα συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες έχουν προκαλέσει σε όλον τον κόσμο μια θλίψη παρόμοια της οποίας δεν έχουμε νοιώσει ποτέ ξανά. Είναι πολύ μακριά από συναισθήματα που νοιώθουμε όταν χάνουμε, ας πούμε, την δουλειά μας. Είναι πολύ μακριά από ότι θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε, καν. Εχουμε χάσει τόσα πολλά, τόσο γρήγορα, από έναν αόρατο εχθρό και η θλίψη είναι ένα αναπόφευκτο συναίσθημα.

Πριν από χρόνια, όταν αρρώστησε βαριά ο πατέρας μου καθόμασταν με μια φίλη μου σε ένα
παραλιακό καφέ. Ηταν μια από εκείνες τις φθινοπωριάτικες ηλιόλουστες μέρες και χαζεύαμε απέναντι τον Ολυμπο να στέκεται ψηλός και αγέρωχος, με φόντο τον καταγάλανο ουρανό. Το μυαλό μου για λίγο ξέφευγε, μετά ξαναγυρνούσε στα δικά μου και άφηνα την θλίψη και το παράπονο να με πλυμμυρίσουν ξανά. Και κάποια στιγμή η φίλη μου , που ώρα τώρα με άκουγε υπομονετικά, γύρισε και μου είπε: “Ξέρεις, υπάρχουν προβλήματα χειρότερα από τα δικά σου..Ο μπαμπάς σου είναι ακόμη εδώ”

Εκπληκτη και πληγωμένη από την αδιαφορία της για τα συναισθήματά μου, συνειδητοποίησα εκείνη την στιγμή ότι αυτό που θέλουμε τελικά στην ζωή μας είναι η κανονικότητα. Να είναι όλα στρωμένα, συνησθισμένα, ακόμη και απλά, πολύ απλά. Και στις περιπτώσεις που αυτό σαν σενάριο καταρρέει και τα πράγματα ανατρέπονται, όλοι συμβουλεύουν να κάνουμε υπομονή. Να σκεφτόμαστε θετικά, ότι τουλάχιστον ο ασθενής είναι ακόμη μαζί μας. Και τελικά, λίγοι θέλουν να ακούσουν πραγματικά την θλίψη μας.

Στα σόσιαλ κυκλοφορούν διάφορα ενθαρρυντικά μηνύματα. Σε μια προσπάθεια να μειώσουμε την θλίψη των ανθρώπων γύρω μας. Και κάνω το ίδιο και εγώ. Δεν είμαι διαφορετική. Θέλω να βλέπω την -όποια- θετική πλευρά. Οι περισσότερες περιπτώσεις COVID 19 είναι ήπιες. Ακόμη και εάν κάποιος νοσηλευτεί και χρειαστεί υποστήριξη με αναπνευστήρα δεν θα σημαίνει ότι θα πεθάνει. Ομως για κάποιους, δεν είναι έτσι. Κάποιος που αγαπούσε, πέθανε. Μπορεί να είναι γονιός, παιδί, αδελφός ή αδελφή. Και αυτό είναι απόλυτα θλιβερό. Και ίσως δεν συμβαίνει σε μας, αλλά συμβαίνει σε συνανθρώπους μας. Που κάπου αλλού είναι πάρα πολλοί.

Ολο αυτό, προκαλεί αγωνία και για το δικό μας μέλλον, και αναπόφευκτα, θλίψη. Και πρέπει να την αναγνωρίσουμε.

Είναι μία περίοδος μελαγχολίας. Οπως και με την ασθένεια του πατέρα μου, έτσι και τώρα. Δεν υπάρχει εμβόλιο ή θεραπεία. Δεν υπάρχει τίποτα. Νοιώθουμε εκτεθιμένοι, μόνοι και αβοήθητοι. Η ζωή μας έχει αλλάξει και ότι ήταν κανονικό μέχρι χθες, σήμερα δεν είναι. Και επίσης, ζούμε στην απομόνωση, πολλοί τελείως μόνοι. Εχουμε το διαδίκτυο αλλά δεν έχουμε την επαφή την φυσική, την αγκαλιά, τον ήχο της φωνής πλάι μας, την χαρά να μοιραστούμε στιγμές με άλλους ανθρώπους, μας λείπει το “μαζί”. Το φυσικό “μαζί”.

Η θλίψη για κάθε έναν είναι μια προσωπική υπόθεση. Τα 18 χρονα παιδιά νοιώθουν έτσι γιατί στο λύκειο φέτος, ίσως και να μην υπάρξει τελετή αποφοίτησης. Και είναι στ' αλήθεια κάτι θλιβερό. Τα μικρότερα παιδιά του Δημοτικού στεναχωριούνται γιατί χάσανε ξαφνικά τα παιχνίδια, τα γέλια, τις χαρές στα διαλλείματα, τους φίλους, τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Και βέβαια είναι μεγάλη η στεναχώρια γι αυτά, προκαλεί πόνο, κλάμμα, άγχος.

Αυτό που θυμάμαι έντονα τον καιρό που ο πατέρας μου ήτανε άρρωστος, είναι τα συναισθήματα που με πλυμμύριζαν όταν σκεφτόμουν ότι θα φύγει. Ενοιωθα σαν να έχει ήδη φύγει. Αυτό μου δημιουργούσε έναν πανικό, έβλεπα μπροστά μου ένα μέλλον σκοτεινό, ενα αβέβαιο μέλλον. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Είναι συναισθήματα που δημιουργεί όλη αυτή η κατάσταση της πανδημίας. Δεν γνωρίζουμε τίποτε, πότε και πως θα τελειώσει. Ανησυχούμε για την υγεία των ανθρώπων μας που είναι σε μεγάλη ηλικία, για τις δουλειές που χάνονται και το οικονομικό αντίκτυπο, για τα παιδιά μας και την εκπαίδευσή τους που μένει πίσω. Εχουμε χάσει την ροή της ζωής μας, το κανονικό, το συνηθισμένο, την ασφάλειά μας.

Παντού διαβάζουμε -και από ειδικούς- σχεδόν τα ίδια. “Σκέψου θετικά”. “Μην αφήνεις να σε πάρει από κάτω”. Ναι, όμως η ζωή μας όπως την ξέραμε έχει χαθεί. Και υπάρχει κίνδυνος οι άνθρωποι που βιώνουν με θλίψη αυτήν την απώλεια να νοιώσουν ενοχή επειδή αισθάνονται αρνητικά.

Είναι σημαντικό όμως, εφόσον το νοιώθουμε να το επιτρέψουμε στον εαυτό μας .Την θλίψη για την απώλεια της ζωής μας όπως την ξέραμε. Δεν είναι κακό, δεν είναι ντροπή. Πρέπει να το βιώσουμε για να μπορέσουμε να το ξεπεράσουμε και να ενταχθούμε σε μια νέα πραγματικότητα όταν όλο αυτό τελειώσει. Αλλωστε, με την θλίψη, τιμούμε το χθες που έχει περάσει, οπως το γνωρίζαμε έως τώρα.

Θεωρώ λοιπόν σκεπτόμενη όλα αυτά ότι ζούμε μέσα σε μία κατάσταση όπου το μόνο που μπορούμε να προσφέρουμε είναι και ότι πιο σημαντικό. Συμπόνοια. Να αναγνωρίσουμε την θλίψη των ανθρώπων. Γιατί υπάρχει, και ο καθένας την αντιλαμβάνεται εντελώς προσωπικά. Αλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο. Αλλος μπορει να την ξεπερασει αλλος οχι.

Μέσα σε όλο αυτό, η ενσυναίσθηση και η συμπόνοια απαιτείται όσο ποτέ άλλοτε καθώς η κατάρρευση ανθρώπων συμβαίνει “δίπλα μας”. Και είναι απαραίτητη η κατανόηση σε αυτό, η αγάπη και η προσφορά για παρηγοριά σε όποιον μας χρειάζεται για να μοιραστεί την θλίψη του. Εστω μέσα από μια τηλεφωνική επικοινωνία, έστω μέσα από το μέσετζερ και το skype.

Ενσυναίσθηση και συμπόνοια. Θαρρώ, το μεγαλύτερο μάθημα που θα μας αφήσει όλο αυτό.

(Και ευχαριστώ όλες εσάς  που μοιράζεστε τους προβληματισμούς σας μαζί μου. Να είστε καλά και καλή αντάμωση να έχουμε!)

Ελιάνα με 💓