Ή ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία

Όπως υποστηρίζεται από έρευνες, η ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία σχετίζεται με ποικίλους παράγοντες όπως η καλή υγεία, η αίσθηση χρησιμότητας-προσφοράς, η ύπαρξη κοινωνικού και υποστηρικτικού πλαισίου, η οικονομική ευχέρεια και η υποκειμενική αντίληψη, αξιολόγηση και

εκτίμηση των παραπάνω παραγόντων από το άτομο.

Από την ψυχολογική οπτική γωνία, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν το επίπεδο προσαρμογής σε αυτό το μεταβατικό στάδιο, η αυτοκυριαρχία, ο αυτοσεβασμός, οι κοινωνικές συγκρίσεις, οι προσδοκίες μας, οι πεποιθήσεις μας, τα κοινωνικά πρότυπα, οι φιλοδοξίες, οι προκαταλήψεις και οι προτεραιότητες του κάθε ατόμου. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις έρευνες η ποιότητα ζωής είναι μια πολυδιάστατη έννοια, η οποια και επηρεάζει το άτομο. Η καλή υγεία, η ενεργητικότητα, η ανεξαρτησία και η εκτίμηση του βαθμού όλων αυτών από το άτομο επίσης επηρεάζουν την ομπρέλα της ποιότητας ζωής.

Το ρήμα «μεγαλώνω» δεν είναι συνώνυμο του ρήματος «αδρανώ». Στα λεξικά το «μεγαλώνω» αναφέρεται ως αυξάνω-αυξάνομαι, γίνομαι μεγαλύτερος, ενεργώ έτσι, ώστε να περιβάλλω και άλλους τομείς, στοιχεία, μέλη. Αντιθέτως, το «αδρανώ» είναι συνώνυμο του τεμπελιάζω, λιμνάζω και χασομερώ. Γλωσσολογικά, λοιπόν, μεγαλώνοντας αυξάνονται η ηλικία, οι εμπειρίες, οι γνώσεις, τα άτομα που γνωρίζω. Από τη γλωσσολογία στην πράξη αυτό που απέχει είναι η θέληση ή η προσπάθεια. Πολλές φορές μεγαλώνοντας αδρανούμε, δε συμμετέχουμε σε νέες δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να υιοθετούμε ολοένα και περισσότερο καθιστική ζωή χωρίς ερεθίσματα για μάθηση και δραστηριοποίηση. Υιοθετούμε κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα στυλ ζωής παρόμοιο με εκείνο που υποτίθεται πως αρμόζει στο άτομο που συνταξιοδοτείται. Όμως, η ενεργός συμμετοχή στο κοινωνικό γίγνεσθαι, είτε με ομαδική είτε με ατομική χροιά, ενδέχεται να αυξήσει την ποιότητα ζωής στην τρίτη ηλικία.

Η αύξηση ελεύθερου χρόνου σημαίνει ευκαιρία για συμμετοχή σε δραστηριότητες, χόμπι, μακρινά ταξίδια, δράσεις εθελοντισμού, εκμάθηση ξένης γλώσσας, εκμάθηση χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή ή κινητού τηλεφώνου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το άτομο θα είναι σε θέση να συνεχίσει την εξέλιξη της κοινωνικοποίησης, να αναπτύξει έναν ευρύτερο κύκλο κοινωνικών επαφών, να αισθανθεί χρήσιμο για την κοινωνία και να αυξήσει την αίσθηση χρησιμότητας, τώρα που δεν εργάζεται.

Από την άλλη μεριά, υπάρχουν άτομα που προτιμούν να λαμβάνουν μέρος σε ατομικές δραστηριότητες, περισσότερο μοναχικές. Για παράδειγμα, το διάβασμα ενός βιβλίου πολλές φορές βοηθά στην ψυχική ηρεμία και στην καταπολέμηση ή ελάττωση του άγχους. Άλλωστε το κάθε άτομο γνωρίζοντας τις ανάγκες του είναι σε θέση να κατανοήσει τι ταιριάζει στην προσωπικότητά του. Όσο περισσότερο ταιριάζει μια δραστηριότητα με την προσωπικότητά μας, τόσο πιο εύκολα μένουμε προσηλωμένοι σε αυτήν χωρίς διακυμάνσεις. Έτσι, επιτυγχάνουμε μεγαλύτερη αύξηση της συμμετοχής μας σε αυτήν και λιγότερες πιθανότητες για διακοπή της.

Οι κύριες οπτικές γωνίες αξιολόγησης της ποιότητας ζωής είναι:

• καλή υγεία
• ανεξαρτησία
• ενεργητικότητα
• καλές κοινωνικές σχέσεις
• καλές υγειονομικές υπηρεσίες
• καλές οικογενειακές σχέσεις
• καλό εισόδημα
• ικανοποίηση από τη ζωή
• ποιότητα κατοικίας
• ποιότητα περιβάλλοντος
• νέες ευκαιρίες μάθησης και διερεύνησης

Η ποιότητα ζωής θα μπορούσε να παρομοιαστεί με μία πολύχρωμη ζακέτα, την οποία και επιλέγουμε εμείς αν θα τη φορέσουμε ή θα την αφήσουμε στην ντουλάπα. Εξίσου σημαντική με τη σωματική υγεία είναι και η φροντίδα της συναισθηματικής και ψυχολογικής υγείας μας. Με τον τρόπο που φροντίζουμε τον πόνο με παυσίπονα, με τον ίδιο τρόπο ας φροντίσουμε και τη συναισθηματική μας ισορροπία. Καλό είναι, αν αισθανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι κάτι μας ενοχλεί ή μας πιέζει, να το εκφράσουμε είτε σε κάποιο κοντινό πρόσωπο, είτε σε κάποιον ειδικό.

Μαρία Μαρκαντωνάτου

Κλινική Ψυχολόγος (Γνωσιακό Συμπεριφοριστικό Μοντέλο)

Photo: Happy and Smiling Elderly Couple by Stannah International is licensed under CC BY 2.0

πηγή:https://www.gernaoallios.gr/