Γιατί είναι σημαντικό
να έχουμε καλές αισθήσεις; Ο εγκέφαλός
μας είναι σαν ένας υπολογιστής. Έχει
σίγουρα μια εντυπωσιακή ομοιότητα με
έναν υπολογιστή. Στην περίπτωση των
ηλεκτρονικών υπολογιστών, πληροφορίες
συλλέγονται χρησιμοποιώντας ένα
πληκτρολόγιο, μια οθόνη αφής ή με άλλα
παρόμοια μέσα. Μετά μεταφέρονται στην
κεντρική μονάδα επεξεργασίας μέσω
καλωδίων
και στη συνέχεια αποθηκεύονται
στη μνήμη. Όταν χρειάζεται, οι
πληροφορίες επεξεργάζονται και στη
συνέχεια διαβιβάζονται προς το
εξωτερικό μέσω οθονών, εκτυπωτών
κ.λ.π. Ο ίδιος βασικός μηχανισμός
ισχύει και για τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Οι πληροφορίες, που συλλέγονται από τις
αισθήσεις, αποστέλλονται στον εγκέφαλο
μέσω των νεύρων και αποθηκεύονται σε
κατάλληλες περιοχές του εγκεφάλου.
Όταν χρειαστεί, οι πληροφορίες μεταφέρονται
προς τα έξω μέσω του λόγου, της
έκφρασης, δράσης κλπ.
Κάθε ένας που
χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή ξέρει
πως, αν το πληκτρολόγιο ή η οθόνη
έχει καταστραφεί, θα ήταν αδύνατο να
τροφοδοτούν πληροφορίες στον κεντρικό
υπολογιστή. Ως εκ τούτου η χρήση
των πληροφοριών θα ήταν αδύνατη.
Το ίδιο ισχύει και με
τον εγκέφαλο. Αν τα μάτια, τα αυτιά και
τα άλλα όργανα ανίχνευσης δεν είναι σε
καλή λειτουργική κατάσταση, τότε οι
πληροφορίες που τροφοδοτούνται στον
εγκέφαλο θα είναι λιγότερο από ιδανικές.
Επομένως, αν θέλετε να έχετε καλή μνήμη
και αποτελεσματική λειτουργία εγκεφάλου,
το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε
είναι να βεβαιωθείτε ότι τα συστήματα
συλλογής πληροφοριών σας, δηλαδή οι αισθήσεις
σας, είναι σε καλή κατάσταση λειτουργίας.
Εδώ θα συνκεντρωθούμε
σε ασκήσεις, που μπορεί να κάνουν τις
αισθήσεις να εργάζονται καλύτερα. Οι
ασκήσεις που συζητούνται εδώ δεν
είναι κατάλληλες για όλους. Εάν
πάσχετε από οποιαδήποτε ασθένεια ή αν
παίρνετε οποιοδήποτε φάρμακο, ιδίως
για την καρδιά και την ισορροπία, ελέγξτε
με το γιατρό σας πρώτα.
Υπάρχουν πολλές ασκήσεις
για την αύξηση της εισόδου των ουσιαστικών
πληροφοριών στον εγκέφαλο. Αυτό θα
αποτρέψει την απώλεια μνήμης και θα
κρατήσει τον εγκέφαλο σε εγρήγορση. Θα
πρέπει οι ασκήσεις αυτές να γίνονται
τακτικά, και είναι καλό να σκεφτείτε
και εσείς τις δικές σας ασκήσεις.
Ακρόαση
Η ικανότητα να ακούμε
υψηλής συχνότητας ήχο μειώνεται με την
ηλικία. Επίσης, υπάρχει μια απώλεια στην
ικανότητά μας να ακούμε τα σύμφωνα, όμως
η ικανότητά μας να ακούμε φωνήεντα
διατηρείται. Η παραγωγή του κεριού στα
αυτιά μπορεί να προκαλέσει απόφραξη
του ακουστικού πόρου και, κατά συνέπεια,
απώλεια ακοής. Δύο παραδείγματα ασκήσεων
ακοής είναι:
- Άσκηση Προσοχής Ήχου
Αυτή η άσκηση θα σας βοηθήσει να αναπτύξετε μια καλύτερη επίγνωση του ήχου. Καθίστε ήσυχα και χαλαρώστε για μερικά λεπτά. Μετά από μερικά λεπτά χαλάρωσης προσπαθήστε να διακρίνετε όσο το δυνατό πιο πολλούς διαφορετικούς ήχους από το περιβάλλον σας, όσο μπορείτε. Ανάλογα με την κατάσταση, θα πρέπει να είσαστε σε θέση να ακούσετε από τρεις έως δέκα διαφορετικούς ήχους. Παραδείγματα: ο άνεμος έξω, το κελάηδισμα των πουλιών, αυτοκίνητα που περνούν, τις δικές σας αναπνοές, το ρολόι στον τοίχο, το θρόισμα των ρούχων σας, παιδιά που παίζουν έξω κ.λπ. Αν κάνετε μια προσπάθεια και να εκτελείτε αυτήν την άσκηση τακτικά, θα είστε σε θέση να ακούτε καλύτερα τους διάφορους ήχους γύρω σας και, ως εκ τούτου, θα είσαστε σε θέση να θυμάστε εύκολα αυτές τις καταστάσεις. - Σκίαση Μηνύματος
Αφιερώστε λίγα λεπτά να ακούτε το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση, όταν κάποιος μιλάει, ούτως ώστε να εξοικειωθείτε με το θέμα και τη φωνή του ρεπόρτερ. Στη συνέχεια, αρχίστε την ακόλουθη άσκηση:
ακούστε για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου και επαναλάβετε με δυνατή φωνή τι ακριβώς είπε ο ρεπόρτερ. Είναι όπως κάνουν οι στιγμιαίοι μεταφραστές. Αλλά εδώ είναι και το δύσκολο. Ενώ επαναλαμβάνετε, ακούστε και την επόμενη πρόταση και επαναλάβετέ την αμέσως. Συνεχίστε. Κάνετε αυτό για όσο χρονικό διάστημα αισθάνεστε άνετα. Αυτή είναι μια καλή άσκηση για τη βελτίωση της ακοής, κατανόησης λέξεων, ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών, αύξηση βραχυπρόθεσμης μνήμης και βελτίωση στις ικανότητες λήψης αποφάσεων.
Όσφρηση και Γεύση
Οι αισθήσεις της όσφρησης
και της γεύσης αρχίζουν να μειώνονται
μετά την ηλικία των 45 και αυτό οφείλεται
πιθανώς, εν μέρει, σε μία χαμηλή συγκέντρωση
του ψευδαργύρου στο αίμα. Η μείωση
οφείλεται επίσης στις αλλαγές στα
αισθητήρια νεύρα της μύτης και της
γλώσσας, τα οποία σε μερικές περιπτώσεις
μπορεί να έχουν καταστραφεί από το
κάπνισμα. Η όσφρηση και η γεύση παίζουν
μεγαλύτερο ρόλο απ’ ό,τι μπορούμε να
φανταστούμε, διότι κάποιος που δεν
μπορεί να μυρίσει ή να γευτεί το φαγητό
του μπορεί να αρχίσει να μην τρέφεται
σωστά και στο τέλος να αδυνατήσει
σωματικά και ψυχικά.
Αισθητήρες της όσφρησης
είναι όργανα στη ρινική κοιλότητα, που
προστατεύονται από βλέννα. Με το πέρασμα
των χρόνων οι αισθητήρες αυτοί χάνουν
την αποτελεσματικότητά τους, με αποτέλεσμα
την απώλεια της αίσθησης της όσφρησης.
Άλλες αιτίες της παρακμής είναι ασθένειες
όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, η υπολειτουργία
του θυρεοειδούς ή η ανεπάρκεια φυλλικού
οξέος. Για να διατηρήσουμε την όσφρηση
και γεύση, εκτός από την αντιμετώπιση
της αιτίας (αν βρεθεί), υπάρχουν και
ορισμένες
ασκήσεις.
ασκήσεις.
Ασκήσεις όσφρησης και
γεύσης
Με τα μάτια κλειστά,
δοκιμάστε ένα από τα παρακάτω:
- Χυμό λεμονιού
- Κρασί
- Μεταλλικό νερό
- Ζάχαρη
- Βαμβάκι
- Πλαστικό
- Άλλα ασυνήθιστα (καθαρά και ασφαλή) αντικείμενα/υλικά
Ο στόχος της άσκησης
δεν είναι να μαντέψετε ποιο είναι το
αντικείμενο, αλλά απλώς να βιώσετε την
αίσθηση της γεύσης και να το σκεφτείτε
για μερικά δευτερόλεπτα.
Περιστροφή Οσμής
Μία ή δύο φορές την
εβδομάδα χρησιμοποιήστε ένα διαφορετικό
σαπούνι, διαφορετικά αρώματα και άλλα
αρωματικά στοιχεία, για να κρατήσετε
την αίσθηση της όσφρησής σας σε ενεργό
και ενδιαφέρον επίπεδο. Η αίσθηση της
όσφρησής μας συνηθίζει τις διάφορες
περιβαλλοντικές οσμές και, μετά από
λίγο, δεν καταφέρνουμε να παρατηρήσουμε
τη μυρωδιά ακόμα και όταν άλλοι άνθρωποι
που μόλις έχουν έρθει στο δωμάτιο μπορεί
να τη μυρίζουν αμέσως. Εάν συνεχίσουμε
να αλλάζουμε τα ερεθίσματα κάθε τόσο,
η όσφρησή μας θα υποβάλλεται σε νέες
προκλήσεις και οι αισθητήρες της
όσφρησης θα κρατηθούν σε ενέργεια. Οι ασκήσεις αυτές δεν πρέπει να γίνονται από μόνες τους, δηλαδή δεν πρέπει να συγκεντρωνόμαστε μόνο σε μια ή δύο ασκήσεις. Είναι καλύτερα να γίνονται σε συνδυασμό, πχ μερικές για όραση αναμιγμένες με μερικές για ακοή κλπ. Αυτό δίνει μια καλύτερη αναπαράσταση του τί γίνεται στην καθημερινή μας ζωή.
όσφρησης θα κρατηθούν σε ενέργεια. Οι ασκήσεις αυτές δεν πρέπει να γίνονται από μόνες τους, δηλαδή δεν πρέπει να συγκεντρωνόμαστε μόνο σε μια ή δύο ασκήσεις. Είναι καλύτερα να γίνονται σε συνδυασμό, πχ μερικές για όραση αναμιγμένες με μερικές για ακοή κλπ. Αυτό δίνει μια καλύτερη αναπαράσταση του τί γίνεται στην καθημερινή μας ζωή.
Μάριος Κυριαζής
Ειδικός Παθολόγος και
Βιογεροντολόγος
Email: drmarios@live.it
Photo: Listen by Eugene
Kim is licensed under CC BY 2.0
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.