.png)
Εδώ και αρκετές δεκαετίες
οι άνθρωποι συνηθίζουν να χρησιμοποιούν
την έκφραση «ό, τι αφήσεις σε αφήνει»,
για να περιγράψουν την επίδραση της
προσωπικής στάσης ζωής κατά τη διαδικασία
της γήρανσης. Μπορεί αυτή η έκφραση να
ακούγεται απλοϊκή και να είναι, όμως οι
επιστημονικές
έρευνες συνεχίζουν να
επιβεβαιώνουν ότι η παραίτηση από τη
ζωή και η διακοπή δραστηριοτήτων στην
τρίτη ηλικία έχει ως επακόλουθο τη
σωματική και πνευματική κατάρρευση. Ιδιαίτερα
εμφανή είναι τα αποτελέσματα αυτής της
παραίτησης σε θέματα που αφορούν τη
φυσική κατάσταση του οργανισμού. Όταν
ακούμε τον όρο «φυσική κατάσταση», συχνά
έρχονται στο μυαλό μας γυμνασμένοι
αθλητές με εντυπωσιακό μυικό σύστημα.
Στην πραγματικότητα, όμως, η φυσική
κατάσταση είναι η ικανότητα να
πραγματοποιούμε τις καθημερινές εργασίες
μας με ενέργεια και σφρίγος χωρίς να
αισθανόμαστε εξάντληση και έχοντας
αρκετή ενέργεια, για να απολαύσουμε τις
δραστηριότητες αναψυχής, αλλά και τις
έκτακτες καταστάσεις που ίσως προκύψουν.
Tα κύρια συστατικά της φυσικής κατάστασης
είναι:
Η καρδιοαναπνευστική
αντοχή, η οποία συνήθως αξιολογείται
υπολογίζοντας τον χρόνο, για τον οποίο
μπορεί κάποιος να διατηρήσει μια
δραστηριότητα και την επίδραση που έχει
αυτή η δραστηριότητα στην καρδιακή
συχνότητα και στην κατανάλωση οξυγόνου.
Ασκήσεις όπως το περπάτημα, το κολύμπι
ή το ποδήλατο είναι κατάλληλες για τη
βελτίωση και διατήρηση της καρδιοαναπνευστικής
αντοχής, με το περπάτημα να αποτελεί τη
βασική επιλογή, καθώς είναι απλή άσκηση
που δεν απαιτεί κάποιον επιπλέον
εξοπλισμό ή ειδικό χώρο και είναι προσιτή
σε όλους.
Η μυική δύναμη και η
μυική αντοχή, οι οποίες σχετίζονται με
την ικανότητα του σώματος να υπερνικήσει
μια εξωτερική αντίσταση, αλλά και με
την ικανότητα να επαναλάβει αυτήν την
κίνηση. Οι ασκήσεις με αντιστάσεις είναι
αυτές που συμβάλουν στην ανάπτυξη και
διατήρηση της μυικής δύναμης και αντοχής.
Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από προπονητικές
μεθόδους και μέσα που μπορούν να
χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό αυτόν.
Επιπλέον, σημαντικό είναι να θυμόμαστε
ότι οι ασκήσεις αυτές συμβάλουν και στη
διατήρηση της οστικής μάζας.
Η ευλυγισία, η οποία
σχετίζεται με την ικανότητα των μυών
να διαταθούν και των αρθρώσεων να έχουν
ένα πλήρες εύρος κίνησης και καλλιεργείται
με τη χρήση διατάσεων.
Η ταχύτητα κίνησης, η
οποία περιγράφει πόσο γρήγορα μπορεί
να κινηθεί κάποιος.
Η μυική συναρμογή, η
οποία σχετίζεται με τον τρόπο που
συντονίζεται το νευρικό και μυικό
σύστημα για την εκτέλεση των καθημερινών
εργασιών, αλλά και πιο πολύπλοκων
κινήσεων.
Δεν είναι σπάνιο κάποιος
να υστερεί σε έναν ή περισσότερους από
αυτούς τους παράγοντες ή να ασκείται
δίνοντας έμφαση σε κάποιον από αυτούς,
αγνοώντας τους υπόλοιπους και χωρίς να
λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες
του οργανισμού. Κατά συνέπεια, ενώ
αφιερώνεται σημαντικός χρόνος στην
άσκηση, τα αποτελέσματα δεν είναι
αναμενόμενα και η στασιμότητα συχνά
οδηγεί σε αποθάρρυνση και εγκατάλειψη
της άσκησης.
Το σώμα ως σύστημα
Το σώμα λειτουργεί ως
ένα ενιαίο σύστημα και η αδυναμία σε
κάποιον ή κάποιους από τους παραπάνω
παράγοντες της φυσικής κατάστασης έχει
ως αποτέλεσμα την εμφάνιση δυσλειτουργιών.
Ξεκινώντας από νεαρή
ηλικία και εξαιτίας του τρόπου ζωής που
έχει υιοθετήσει ο καθένας μας, αλλά και
της εικόνας που έχουμε για το σώμα μας,
είναι πιθανό να υπερτερούμε ή να υστερούμε
σε κάποιους από αυτούς τους τομείς. Μια
καλή καρδιοαναπνευστική ικανότητα
ενδεχομένως να μην συνοδεύεται από ένα
εξίσου καλό μυικό σύστημα. Παρόμοια, η
ικανοποιητική μυική δύναμη δε συνοδεύεται
πάντα από την απαιτούμενη ευλυγισία.
Αυτές ή άλλες πιθανές ανισορροπίες, που
εμφανίζονται και σε νεότερη ηλικία,
περνούν ίσως απαρατήρητες. Κάνουν, όμως,
αισθητή πλέον την παρουσία τους, όταν
εξελίσσονται πια σε πρόβλημα με το
πέρασμα των ετών, καθώς το δυναμικό του
οργανισμού περιορίζεται.
Συνέπεια, για παράδειγμα,
ενός αδύναμου μυικού συστήματος μπορεί
να είναι ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης
σαρκοπενίας προκαλώντας, έτσι, γενική
αδυναμία και ανικανότητα πραγματοποίησης
καθημερινών εργασιών, που προηγουμένως
δεν αποτελούσαν πρόβλημα. Παρόμοια, μια
χαμηλή καρδιοαναπνευστική ικανότητα
ενδέχεται να σχετίζεται με αρκετά
καρδιαγγειακά προβλήματα.
Όσον αφορά την ευλυγισία,
την ταχύτητα και τη μυική συναρμογή, ο
ρόλος τους στην πραγματοποίηση των
καθημερινών δραστηριοτήτων με ευκολία
αλλά και στην αποφυγή των πτώσεων είναι
πολύ σημαντικός.
Τελικά, ποιος παράγοντας
της φυσικής κατάστασης είναι πιο
σημαντικός;
Η απάντηση σε αυτό το
ερώτημα είναι σύνθετη, καθώς ο οργανισμός
λειτουργεί ως ένα σύνολο, και η καλή
λειτουργία ενός συστήματος ή οργάνου
συχνά σχετίζεται με τη λειτουργία των
υπολοίπων. Για τον λόγο αυτόν, μια
ολιστική αντιμετώπιση είναι πιο
αποτελεσματική. Αγνοώντας κάποια
παράμετρο της φυσικής κατάστασης ή
ακόμα και φροντίζοντας υπερβολικά
κάποια από αυτές εις βάρος των υπολοίπων,
ενδέχεται να οδηγηθούμε στη διατάραξη
της ισορροπίας του οργανισμού.
Για παράδειγμα, συχνά
οι γυναίκες, επηρεασμένες από τα πρότυπα
που προβάλλονται, επιλέγουν συστηματικά
την αερόβια άσκηση και αποφεύγουν την
άσκηση με αντιστάσεις φοβούμενες ότι
αυτό ίσως θα επηρεάσει αρνητικά την
εικόνα του σώματός τους. Με αυτήν την
επιλογή, όμως, δε λαμβάνουν υπόψη τους
ότι μια γυναίκα με ένα πιο εύθραυστο
μυικό σύστημα και μικρότερη οστική μάζα
ίσως έχει μεγαλύτερη ανάγκη, καθώς
περνούν τα χρόνια, την άσκηση με
αντιστάσεις, η οποία μπορεί να συμβάλει
στην ελαχιστοποίηση των απωλειών σε
μυική ή οστική μάζα.
Παρόμοια, οι άντρες
συχνά αποφεύγουν την αερόβια άσκηση
και επιλέγουν ασκήσεις με βάρη, παρόλο
που ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών
προβλημάτων είναι μεγαλύτερος στο φύλο
τους, πιστεύοντας λανθασμένα ότι η
αερόβια άσκηση θα έχει αρνητικές
συνέπειες στη μυική τους ανάπτυξη. Τα
παραπάνω παραδείγματα τονίζουν τη
σημασία της επιλογής κατάλληλου τύπου
άσκησης και προπονητικής μεθόδου για
τον καθένα ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπόψη
τις ατομικές του ανάγκες, ώστε να
αποκομίζει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη.
Από τα παραπάνω γίνεται
εύκολα φανερό ότι η αξιολόγηση του
επιπέδου της φυσικής κατάστασης και ο
εντοπισμός των πιθανών αδυναμιών και
αναγκών είναι σημαντική για την επιλογή
της κατάλληλης άσκησης και για την
αξιοποίηση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο
του χρόνου και της ενέργειας, που
αφιερώνεται στην άσκηση. Είναι σημαντικό
να δουλεύουμε, για να βελτιώσουμε τις
αδυναμίες μας, ακόμα και αν αυτό μας
δυσκολεύει περισσότερο στα αρχικά
στάδια.
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής-Προπονήτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.