Να μην προσθέτεις χρόνια στην ζωή, αλλά ζωή στα χρόνια...

«Να μην προσθέτεις μόνο χρόνια στη ζωή, αλλά και ζωή στα χρόνια». Είναι ευρέως γνωστό ότι η πρόοδος των επιστημών υγείας έχει συμβάλει στην επιμήκυνση του προσδόκιμου ζωής. Αναμφίβολα πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία. Ωστόσο, μιας και κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, αυτό δημιούργησε κάποιες προκλήσεις για τον άνθρωπο μετά το πέρας της συνταξιοδότησης. Κάποιοι βασικοί άξονες των προκλήσεων αυτών που επηρεάζουν την ενεργή γήρανση είναι η υγεία, η

οικονομία και η κοινωνική συμμετοχή.

Το να ζούμε περισσότερο δε συνεπάγεται την εξάλειψη ή μείωση της ποιότητας ζωής των ενηλίκων μεγαλύτερης ηλικίας. Στόχος δεν είναι μονάχα η προσθήκη ετών ζωής, αλλά και η προσθήκη ζωής, ποιότητας, ενεργητικότητας και νοήματος σε αυτά. Αναφερόμαστε, λοιπόν, σε ένα όσο το δυνατόν πιο υγιές και παραγωγικό γήρας αφήνοντας στην άκρη τα στερεότυπα σχετικά με τα άσχημα και παθολογικά γηρατειά, που δεν έχουν τίποτα να προσφέρουν.

Εκτός, λοιπόν, από το παθολογικό γήρας (που φυσικά μπορεί να είναι υπαρκτό), υπάρχει και το φυσιολογικό γήρας. Όμως, υπάρχει και η ενεργή γήρανση, σύμφωνα με την οποία η φυσική και η ψυχολογική λειτουργία, καθώς επίσης και η κοινωνική συμμετοχή του ατόμου διατηρούνται υψηλές. Πρόκειται για ένα γήρας που πάει παραπέρα από τον ογκόλιθο των ασθενειών και της αναπηρίας με στόχο τη βελτίωση του ευ ζειν των ανθρώπων. Ωστόσο, δεν πρέπει να συμπεράνουμε ότι δεν υπάρχουν υπαρκτές και αναπόφευκτες απώλειες με τον ερχομό του γήρατος. Το φυσιολογικό γήρας συνεπάγεται αναμενόμενες απώλειες σε διάφορα επίπεδα. Η οπτική της ενεργούς γήρανσης δεν ενισχύει το να ζούμε σε έναν κόσμο ψευδαισθήσεων και αρνήσεων, αλλά αντιθέτως να ζούμε γνωρίζοντας ότι σε αυτή τη φάση ζωής υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές, που μπορούμε να διεκδικήσουμε, και όχι μόνο η παθολογία και η μιζέρια.

Ενεργή Γήρανση: Δραστήριο / Παραγωγικό γήρας

Ενεργή γήρανση είναι η διαδικασία βελτίωσης των παρεχόμενων ευκαιριών για υγεία, κοινωνική συμμετοχή και ασφάλεια με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που γερνάνε. Αποτελεί δικαίωμα όλων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων και των ευάλωτων και των αναπήρων, και σχετίζεται  με τη διατήρηση της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας του ατόμου.

Τα στοιχεία του παραγωγικού γήρατος είναι η υγεία (σωματική, ψυχική και κοινωνική), η παραγωγικότητα  και το ευ ζειν. Και, καθώς το παιδί του σήμερα είναι ο ηλικιωμένος του αύριο, η μελλοντική ποιότητα ζωής του εξαρτάται από τους παράγοντες κινδύνου, από τη φροντίδα εαυτού και από τις ευκαιρίες, που είχε και εκμεταλλεύτηκε κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ζωής του. Το παραγωγικό γήρας είναι κάτι που χτίζεται σταδιακά και είναι απόρροια μιας γενικά ενεργητικής και δραστήριας ζωής.

Καθοριστικοί παράγοντες, που επηρεάζουν το παραγωγικό γήρας

• Υγιεινή διατροφή: Μια υγιεινή διατροφή είναι πλήρης, ισορροπημένη, επαρκής και ποικίλη.

• Φυσική άσκηση μέτριας έντασης: Πάρα πολύ ωφέλιμη ειδικά για τα άτομα άνω των 65 ετών, μιας και φαίνεται να σχετίζεται με την καθυστέρηση πολλών σωματικών αλλαγών που έρχονται με την ηλικία. Κατά συνέπεια, καθυστερεί την κατάπτωση και την πιθανή εξάρτηση.

• Σωματική φροντίδα: Στοματική υγεία, φροντίδα του δέρματος, προσοχή με τον ήλιο, ύπνος.

• Σεξουαλικές σχέσεις: «Χάιδεψε, αγκάλιασε, φίλα…». Ο καθένας έχει το δικαίωμα να απολαμβάνει το σώμα του με τις όποιες αλλαγές του, τις απώλειες ή τους περιορισμούς, μα επίσης με τις δυνατότητες που ακόμη έχει.

• Ενεργός νους: Είναι εξαιρετικής σημασίας το να παραμένουμε σε εγρήγορση και να συμμετέχουμε σε δραστηριότητες που μας αρέσουν. Επίσης, να κινητοποιούμε τον εγκέφαλο συνεχίζοντας να μαθαίνουμε καινούρια πράγματα και διευρύνοντας τους ορίζοντές μας . Η μάθηση δεν τελειώνει ποτέ!

• Πρόληψη των πτώσεων και των ατυχημάτων: Οι πτώσεις είναι ένα από τα σημαντικότερα και συχνότερα ατυχήματα στην τρίτη ηλικία. Mπορούν να οδηγήσουν σε ψυχολογικές (φόβους) και σε λειτουργικές (κινητικά προβλήματα) δυσκολίες. Όμως, υπάρχουν και κοινωνικές διαστάσεις, μιας και ο φόβος ή οι κινητικοί περιορισμοί μπορεί να περιορίσουν τη συμμετοχή σε δρώμενα εκτός σπιτιού και να συμβάλουν στην κοινωνική απομόνωση του ατόμου.

• Τσεκ απ και συναντήσεις με τους γιατρούς: Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη, όχι ο φόβος!
• Συναισθηματική ενημερότητα: Το να είμαι, δηλαδή, ενήμερος για το πώς νιώθω κάθε στιγμή. Ότι π.χ. τώρα νιώθω θυμό και μπορώ αφενός να το δεχτώ κι αφετέρου να εντοπίσω τις αιτίες του συναισθήματος. Έτσι, θα μπορώ να κατανοήσω την κατάσταση και να την επιλύσω, αν αυτό είναι το ζητούμενο.

Τα συναισθήματά μας αποτελούν σημαντικό μέρος της ζωής μας και επηρεάζουν τον τρόπο που δεχόμαστε, αντιδρούμε και διαχειριζόμαστε τις καταστάσεις. Κάτι που επηρεάζει τα συναισθήματά μας είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσπαθούμε να έχουμε επίγνωση του πώς νιώθουμε την κάθε στιγμή. Επίσης είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη δύναμη που έχει η σκέψη μας. Να αναγνωρίσουμε, δηλαδή, την ικανότητά μας να την επηρεάσουμε δημιουργώντας έτσι μια πιο θετική στάση ζωής, που θα έχει μια ευεργετικότερη επίδραση στο τρόπο διαχείρισης όλων των συναισθημάτων.

Βάσω Αργυροπούλου

Ψυχολόγος με MSc στη Γεροντοψυχολογία

Υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο της Salamanca, Ισπανία

πηγή:

https://www.gernaoallios.gr/